با دعا به خدا نزدیک شویم

چرا باید به خدا دعا کنیم؟‏ خدا دعای چه کسانی را می‌شنود؟‏ خدا چگونه به دعاهای ما پاسخ می‌دهد؟‏

آفرینندهٔ «آسمان و زمین» آماده است دعاهای ما را بشنود زمین در مقایسه با عالَم هستی بسیار کوچک است و انسان‌های روی زمین در مقابل عظمت خداوند خدا،‏ آفرینندهٔ «آسمان و زمین» مانند غبار روی ترازو ناچیزند.‏ (‏مزمور ۱۱۵:‏۱۵؛‏ اِشَعْیا ۴۰:‏۱۵‏)‏ حال در مفهوم آیهٔ زیر که در کتاب مقدّس آمده است تأمّل کنید:‏ ‏«خداوند نزدیک است به آنانی که او را می‌خوانند،‏ به آنانی که او را به راستی می‌خوانند.‏ آرزوی ترسندگان خود را به جا می‌آورد و تضرّع ایشان را شنیده،‏ ایشان را نجات می‌دهد.‏» (‏مزمور ۱۴۵:‏۱۸،‏ ۱۹‏)‏ تصوّرش را بکنید!‏ آفرینندهٔ عالَم و تمام کائنات،‏ خداوندِ قادر مطلق،‏ به ما انسان‌ها نزدیک است و اگر او را با «راستی» و صداقت یاد کنیم ما را می‌شنود.‏ واقعاً چه افتخار بزرگی است که می‌توانیم در پیشگاه خداوند متعال دعا کنیم!‏

طبعاً اگر بخواهیم خداوند به دعاهای ما گوش دهد باید به طریقی که مورد قبول اوست دعا کنیم.‏ بی‌شک درک تعالیم کتاب مقدّس در این خصوص از اهمیت بسزایی برخوردار است.‏ دعا راه نزدیک شدن به خداست.‏ پس دانستن اینکه کتاب مقدّس در این خصوص چه می‌گوید بسیار پر اهمیت است.‏

یکی از دلایل اصلی دعا این است که در واقع با دعا کردن به درگاه خداوند،‏ به دعوت او پاسخ گفته‌ایم.‏ چرا که او خود از ما خواسته است به او دعا کنیم.‏ خداوند در کلامش ما را ترغیب می‌کند که برای هیچ چیز نگرانی و غصه به دل خود راه ندهیم،‏ بلکه با ایمان به عیسی مسیح،‏ قدردانی و شکرگزاری‌مان را به خدا ابراز کنیم و درخواست‌ها و خواهش‌هایمان را با خدا در میان بگذاریم و آنگاه او چنان آرامشی در دل و ذهن ما برقرار خواهد کرد که از تصوّر خارج است.‏ (‏فیلِپّیان ۴:‏۶،‏ ۷‏)‏ پشتکار و استمرار در دعا ما را به خداوند نزدیک‌تر و رابطه‌مان را با او صمیمی‌تر می‌کند.‏ رابطهٔ ما با خداوند خدا را می‌توان از بعضی جهات به رابطهٔ دو دوست تشبیه کرد.‏ دوستان واقعی فقط زمانی که به یکدیگر احتیاج دارند با هم صحبت نمی‌کنند.‏ آنان افکار،‏ نگرانی‌ها و احساساتشان را آزادانه با هم در میان می‌گذارند و به این وسیله نه تنها توجه و علاقه‌شان را به یکدیگر نشان می‌دهند بلکه پیوند دوستی‌شان را نیز تحکیم می‌بخشند.‏ اکنون که خداوند،‏ شخصیتی واقعی برای شما پیدا کرده است، اگر در دعا راز دلتان را به او بگویید و افکار و احساساتتان را با او در میان بگذارید،‏ رشتهٔ پیوندتان با او استوارتر می‌شود و به او نزدیک‌تر خواهید شد.‏—‏یعقوب ۴:‏۸‏.‏

شرایط دعا چیست؟‏

در زمان اِشَعْیا خداوند خطاب به قوم سرکش اسرائیل گفت:‏ حتی وقتی «دعای بسیار می‌کنید،‏ اجابت نخواهم نمود زیرا که دست‌های شما پر از خون است.‏» (‏اِشَعْیا ۱:‏۱۵‏)‏ این آیه نشان می‌دهد که انجام بعضی اَعمال مانع می‌شود که خداوند به دعاهای ما گوش دهد.‏ شرط اصلی دعا،‏ داشتن ایمان است.‏ ‏(‏مَرقُس ۱۱:‏۲۴ خوانده شود.‏)‏ پولُس رسول گفته است که خوشنود کردن خدا بدون ایمان ممکن نیست و هر کس که می‌خواهد به خدا نزدیک شود باید به وجود او ایمان داشته باشد و همچنین ایمان داشته باشد که خدا به کسانی که با دلی پاک او را می‌جویند پاداش می‌دهد.‏ (‏عبرانیان ۱۱:‏۶‏)‏ البته داشتن ایمان تنها به مفهوم اعتقاد داشتن به وجود خدا و دانستن اینکه او دعاهای ما را می‌شنود و پاسخ می‌دهد نیست.‏ بلکه ایمان واقعی در عمل مشخص می‌شود،‏ به عبارت دیگر رفتار و روش زندگی روزمرهٔ ما،‏ نشانهٔ ایمان ماست.‏—‏یعقوب ۲:‏۲۶‏.‏

خداوند می‌خواهد که صمیمانه و متواضعانه به او دعا کنیم.‏ آیا نشان دادن تواضع و احترام در مقابل خداوند خدا امری بدیهی نیست؟‏ مردم اغلب در حضور پادشاه و یا شخصی عالی‌مقام با افتادگی و احترام صحبت می‌کنند و به این شکل نشان می‌دهند که مقام والای او را به رسمیت می‌شناسند.‏ پس چقدر بیشتر ما باید در پیشگاه خداوند احترام و تواضع از خود نشان دهیم.‏ ‏(‏مزمور ۱۳۸:‏۶‏)‏ چرا که او «خدای قادر مطلق» است.‏ (‏پیدایش ۱۷:‏۱‏)‏ دعای متواضعانهٔ ما باید گویای این امر باشد که مقام پر عظمت او را نسبت به خود می‌شناسیم.‏ چنین تواضعی ما را بر آن می‌دارد که احترام و افتادگی را با صداقت و صمیمیت درآمیزیم و تنها یک سری کلمات تکراری را بر زبان نیاوریم و یا صرفاً از روی عادت دعا نکنیم بلکه خالصانه و از صمیم قلب با او راز و نیاز کنیم.‏—‏متّیٰ ۶:‏۷،‏ ۸‏.‏

شرط دیگر اینکه خدا دعای ما را بشنود این است که همراه و هماهنگ با دعایمان تلاش کنیم.‏ خداوند از ما انتظار دارد هر چه که در قدرت و توانمان است انجام دهیم.‏ برای مثال،‏ اگر در دعا از او می‌خواهیم رزق و روزی ما را به ما عطا نماید،‏ باید سخت کار کنیم و هر کاری که توان انجام آن را داریم قبول نماییم و هیچ کاری را عار نشماریم.‏ (‏متّیٰ ۶:‏۱۱؛‏ ۲تَسّالونیکیان ۳:‏۱۰‏)‏ اگر در دعا برای غلبه بر ضعفی از خداوند کمک می‌خواهیم باید خودمان نیز مراقب باشیم و از موقعیت‌ها و شرایطی که ممکن است ما را به وسوسه بکشاند دوری کنیم.‏ (‏کُولُسیان ۳:‏۵‏)‏

به چه کسی باید دعا کنیم؟‏

عیسی به پیروانش تعلیم داد که باید به ‹پدر آسمانی› دعا کنند.‏ (‏متّیٰ ۶:‏۹‏)‏ پس مخاطب دعاهای ما خداوند خداست و باید به او دعا کنیم.‏ با این حال خداوند از ما خواسته است که در دعاهایمان نشان دهیم که مقام پسر یگانه‌اش عیسی مسیح را به رسمیت می‌شناسیم.‏ عیسی به زمین فرستاده شد تا ما را از تأثیر گناه و محکومیت به مرگ رهایی بخشد و موهبت زندگی ابدی را به ما بازگرداند.‏ (‏یوحنّا ۳:‏۱۶؛‏ رومیان ۵:‏۱۲‏)‏ او داور و کاهن اعظم است.‏ (‏یوحنّا ۵:‏۲۲؛‏ عبرانیان ۶:‏۲۰‏)‏ به همین دلیل کلام خدا به ما تعلیم می‌دهد که دعاهایمان را از طریق عیسی،‏ یعنی به نام او به خداوند بگوییم.‏ عیسی خود گفته است:‏ «من راه و راستی و حیات هستم.‏ هیچ کس نزد پدر جز به وسیلهٔ من نمی‌آید.‏» (‏یوحنّا ۱۴:‏۶‏)‏ ما باید تنها به خداوند خدا دعا کنیم و دعاهایمان را به نام پسرش عیسی مسیح به پیشگاه او بیاوریم تا خداوند آن‌ها را بشنود.‏

خداوند چنین درخواستی نکرده است که هنگام دعا حالت خاصّی به بدن یا دست‌هایمان بدهیم.‏ کتاب مقدّس حالت‌های مختلفی را نشان می‌دهد که می‌توانیم به خدا دعا کنیم؛‏ بنشینیم،‏ بایستیم،‏ زانو بزنیم و یا تعظیم کنیم.‏ (‏۱تواریخ ۱۷:‏۱۶؛‏ نَحَمِیا ۸:‏۶؛‏ دانیال ۶:‏۱۰؛‏ مَرقُس ۱۱:‏۲۵‏)‏ شرط اساسی در دعا قلب پاک است نه حالت یا وضعیت بخصوصی که جلب توجهٔ دیگران را بکند.‏ در واقع ممکن است در طی روز هر کجا یا در هر شرایطی که باشیم در دل دعا کنیم.‏ اطرافیانمان متوجهٔ دعای ما نمی‌شوند اما خداوند آن را می‌شنود.‏—‏نَحَمِیا ۲:‏۱-‏۶‏.‏

کتاب مقدّس می‌گوید:‏ «هر چه برحسب ارادهٔ او [خداوند] سؤال نماییم،‏ ما را می‌شنود.‏» (‏۱یوحنّا ۵:‏۱۴‏)‏ ما می‌توانیم در مورد هر موضوعی که هماهنگ با خواست خداست دعا کنیم.‏ آیا می‌توان گفت که دعا کردن در مورد نگرانی‌ها و مشکلات شخصی هماهنگ با خواست خداست؟‏ البته!‏ دعا به خداوند مثل صحبت کردن با یک دوست صمیمی است.‏ می‌توانیم راز دلمان را در پیشگاه پر مهر و محبت او بیان کنیم و ‹دل خود را به حضور وی بریزیم.‏› (‏مزمور ۶۲:‏۸‏)‏ بجاست برای انجام اَعمال نیکو از او درخواست کنیم که روح مقدّسش را به ما ارزانی دارد.‏ (‏لوقا ۱۱:‏۱۳‏)‏ همچنین می‌توانیم از او بخواهیم که ما را هدایت کند تا در زندگی تصمیمات حکیمانه بگیریم و ما را قوی سازد تا با مشکلات کنار بیاییم.‏ (‏یعقوب ۱:‏۵‏)‏ زمانی که گناهی مرتکب می‌شویم،‏ با دعا به درگاه پر مهر و محبتش می‌رویم و بر پایهٔ قربانی عیسی مسیح از او طلب بخشایش گناهمان را می‌کنیم.‏ ‏(‏اَفَسُسیان ۱:‏۳،‏ ۷‏)‏ البته نباید تنها در مورد مشکلات شخصی با خدا راز و نیاز کنیم بلکه باید برای دیگران،‏ از جمله اعضای خانواده و هم‌ایمانانمان نیز دعا کنیم.‏—‏اَعمال ۱۲:‏۵؛‏ کُولُسیان

حمد و ستایش خداوند و اموری که به او مربوط می‌شود باید در رأس دعاهای ما قرار گیرد.‏ ما قطعاً دلایل کافی داریم که با صمیمانه‌ترین شکرگزاری‌ها دعای خود را در پیشگاه خداوند آغاز کنیم و به این شکل برای تمام خوبی‌ها و محبت‌هایش از او تشکر کنیم.‏ (‏۱تواریخ ۲۹:‏۱۰-‏۱۳‏)‏ عیسی در دعایی که به دعای نمونه معروف است و در متّیٰ ۶:‏۹-‏۱۳ نگاشته شده است ابتدا از تقدّس نام خدا سخن می‌گوید و سپس می‌خواهد که پادشاهی خدا برقرار گردد تا خواست و ارادهٔ او در آسمان و روی زمین انجام شود.‏ ‏(‏خوانده شود.‏)‏ عیسی بعد از اینکه این موضوعات را در دعا مطرح کرد،‏ به مسائل و موضوعات شخصی پرداخت.‏ ما نیز اگر در آغاز دعا نام خدا و حمد و ستایش او را بر زبان و دل جاری کنیم نشان می‌دهیم که خواست و ارادهٔ خداوند،‏ پر اهمیت‌ترین موضوع در زندگی‌مان است و فقط به رفاه و آسایش خود فکر نمی‌کنیم.‏

دعا می‌تواند مانند دعای قبل از صرف غذا،‏ کوتاه باشد.‏ اما طبعاً زمانی که سفرهٔ دلمان را پیش خداوند باز می‌کنیم و با او به راز و نیاز می‌پردازیم،‏ دعایمان طولانی است.‏ (‏۱سموئیل ۱:‏۱۲،‏ ۱۵‏)‏ عیسی افرادی را که برای خودنمایی دعا را طولانی می‌کردند محکوم کرد.‏ (‏لوقا ۲۰:‏۴۶،‏ ۴۷‏)‏ چنین دعاهایی در چشم خداوند ارزشی ندارند.‏ خداوند دعایی را می‌شنود که از دل برآید.‏ به همین دلیل مدت دعا نیز بسته به شرایط و نیاز ما متفاوت است.‏

کتاب مقدّس ما را تشویق می‌کند که مرتباً دعا کنیم و در دعا از خود پشتکار نشان دهیم و می‌گوید:‏ «همیشه دعا کنید.‏» (‏متّیٰ ۲۶:‏۴۱؛‏ رومیان ۱۲:‏۱۲؛‏ ۱تَسّالونیکیان ۵:‏۱۷‏)‏ البته این گفته به این معنی نیست که ما باید تمام روز را به دعا بگذرانیم.‏ بلکه تأکید کتاب مقدّس بر این است که در دعا سستی نورزیم و مرتباً از خداوند خدا به خاطر نیکی‌ها و محبت‌هایش قدردانی کنیم و برای راهنمایی و چارهٔ کارهایمان از او مدد طلبیم.‏ از او بخواهیم که ما را قدرت بخشد و همیشه از درگاه پر مهر و محبت او آرامش و تسلّی را بطلبیم.‏ آیا این موضوع باعث آرامش خاطر ما نیست که خداوند هیچ قانون و حدّی برای اینکه چند مرتبه و چه مدت به او دعا کنیم قرار نداده است؟‏ اگر واقعاً برای موهبت دعا که خداوند در اختیار ما قرار داده است قدردان باشیم فرصت‌های فراوانی وجود دارد که به پدر آسمانی‌مان دعا کنیم.‏

کلمهٔ «آمین» به معنی «چنین باشد» و یا «آری» است.‏ نمونه‌هایی که در کتاب مقدّس آمده است نشان می‌دهد که گفتن «آمین» در آخر دعای شخصی یا عمومی مناسب و بجاست.‏ (‏۱تواریخ ۱۶:‏۳۶؛‏ مزمور ۴۱:‏۱۳‏)‏ گفتن «آمین» در آخرِ دعای خود تأییدی است بر اینکه دعایمان خالصانه بوده است.‏ همین طور اگر در آخر دعایی که دیگری بر زبان می‌آورد،‏ در دل یا با صدای بلند «آمین» بگوییم نشان می‌دهیم که با آنچه او گفته است،‏ موافق هستیم.‏—‏۱قُرِنتیان ۱۴:‏۱۶‏.‏

آیا خداوند واقعاً به دعاهای ما پاسخ می‌دهد؟‏ بلی!‏ ما مطمئن هستیم خداوند دعاهای خالصانهٔ میلیون‌ها انسان را می‌شنود و به آن‌ها جواب می‌دهد.‏ (‏مزمور ۶۵:‏۲‏)‏ خداوند به شکل‌های مختلف دعاهای ما را پاسخ می‌دهد.‏

خداوند از فرشتگان و همین‌طور خادمانش برای پاسخگویی به دعاهای ما استفاده می‌کند.‏ (‏عبرانیان ۱:‏۱۳،‏ ۱۴‏)‏ گزارش‌های فراوانی ثابت می‌کند که فرشتگان راهنمای کار موعظه هستند.‏ (‏مکاشفه ۱۴:‏۶‏)‏ به عنوان مثال بسیاری در دعا برای راهنمایی و یا شناخت خدا از او کمک خواسته‌اند و اندکی بعد با یکی از شاهدان خداوند برخورد داشته‌اند.‏ خداوند همچنین مسیحیان را ترغیب می‌کند که در شرایط سخت به یاری یکدیگر بشتابند.‏—‏امثال ۱۲:‏۲۵؛‏ یعقوب ۲:‏۱۶‏.‏ خداوند در پاسخ به دعاهایمان می‌تواند هم‌ایمانانمان را برای کمک به ما برانگیزد

خداوند خدا از کلام و روح مقدّسش برای پاسخگویی به دعای خادمانش استفاده می‌کند.‏ وقتی به درگاه خداوند برای مقابله با سختی‌ها یا غلبه بر مشکلاتمان دعا می‌کنیم او از طریق روح مقدّسش ما را راهنمایی و تقویت می‌نماید.‏ (‏۲قُرِنتیان ۴:‏۷‏)‏ خداوند همچنین از طریق کتاب مقدّس ما را یاری می‌کند که تصمیمات درست اتخاذ کنیم.‏ اغلب وقتی برای راهنمایی و هدایت از او کمک می‌طلبیم،‏ پاسخ را در کتاب مقدّس می‌یابیم.‏ هنگام مطالعهٔ کتاب مقدّس و یا نشریاتی که بر مبنای کتاب مقدّس نوشته شده‌اند مانند همین مطالب،‏ به آیاتی برمی‌خوریم که برایمان مفید و دلگرم‌کننده است.‏ همین طور ممکن است در جماعت مسیحی تعالیمی از کتاب مقدّس مطرح شود که به آن نیاز داشته‌ایم یا پیر جماعتی با محبت و توجه خود نظر ما را به نکته‌ای در کتاب مقدّس جلب کند و به این شکل پاسخ دعایمان را بگیریم.‏—‏غَلاطیان ۶:‏۱‏.‏

اگر به نظر می‌رسد که خداوند در پاسخ دادن به دعایی تأخیر می‌کند هیچ گاه به این سبب نیست که قادر به پاسخگویی به دعای ما نیست.‏ بلکه باید به خاطر بسپاریم که خداوند دعاهای ما را هماهنگ با خواستش و در زمان مناسب پاسخ می‌دهد.‏ او نیازهای ما و روش رسیدگی به آن‌ها را بسیار بهتر از خود ما می‌داند.‏ اما از ما می‌خواهد که با جدّیت و پشتکار ‹سؤال کنیم،‏ بطلبیم و بکوبیم.‏› (‏لوقا ۱۱:‏۵-‏۱۰‏)‏ چنین جدّیت و پشتکاری ایمان خالصانه و همچنین خواست قلبی ما را نمایان می‌سازد.‏ از آن گذشته ممکن است خداوند به دعای ما طوری پاسخ دهد که برای ما واضح و آشکار نباشد.‏ برای مثال اگر در دعا از او می‌خواهیم که سختی و مشکلی را برطرف سازد شاید او این کار را نکند اما به ما قدرت تحمّل آن را بدهد.‏—‏فیلِپّیان ۴:‏۱۳ خوانده شود.‏

چقدر باید سپاسگزار باشیم که آفرینندهٔ عالَم دعاهای صمیمانه و خالصانه را می‌شنود.‏ ‏(‏مزمور ۱۴۵:‏۱۸ خوانده شود.‏)‏ بجاست ما نیز از موهبت ارزشمند دعا که خداوند برایمان قرار داده است بهرهٔ کامل ببریم و مرتباً به او دعا کنیم.‏ اگر چنین کنیم رضایت و شادی عمیقی در پیش روی خواهیم داشت و به شنوندهٔ دعاهایمان،‏ خداوند خدا،‏ نزدیک و نزدیک‌تر می‌شویم.‏